Napoleon had grootse plannen met zijn Grande Armée: een allesoverheersend leger waarmee hij Europa naar zijn hand wilde zetten. Voor de Franse keizer waren de tienduizenden Nederlandse dienstplichtigen slechts radertjes in die machtige oorlogsmachine.
Volgens het archiefmateriaal zijn uit de dorpen en buurtschappen die nu de gemeente Opmeer vormen, 38 jongemannen onder zijn vaandel ten strijde zijn getrokken – vaak onder de meest barre omstandigheden. Ze kwamen uit Hoogwoud, Aartswoud en Spanbroek - opvallend genoeg niet uit Opmeer zelf.
Twee van hen maakten – net als mijn voorouder Klaas Visser - deel uit van het Eerste Regiment Jagers te paard. Deze cavalerie-eenheid bestond uit mannen met ervaring met paarden. Zij werden vooral ingezet voor verkenning, flankbeveiliging en het onderhouden van verbindingen.
Alle legeronderdelen die hierna nog worden genoemd, namen deel aan de grote campagnes van Napoleon: de veldtocht naar Rusland (1812), de Duitse campagne (1813), de verdediging van Frankrijk (1814) en de Belgische veldtocht van 1815.
1. Jan van Ingen
Jan werd op 6 januari 1788 in Spanbroek geboren (en gedoopt) als zoon van Hendrik van Ingen en Geertruij Ruijsenaar. Of Hendrik daadwerkelijk uit Spanbroek kwam is onzeker, maar hij trouwde er in 1786 met Geertruij, afkomstig uit Woerden. Na deze generatie verdwijnt de plaatsnaam Spanbroek uit de familieregisters. Jan overleefde de veldslagen en bouwde een nieuw leven op. Op 30 april 1815 trouwde hij in Wilnis met Grietje Leuman. Het echtpaar kreeg twee kinderen. Jan stierf op 1 juli 1849 in Oudhuizen, 61 jaar oud.
2. Dirk van Graft
Dirk jr., geboren op 13 juli 1790 in Spanbroek, was de zoon van houtzager Dirk van Graft sr. en Antje Andijker. Zijn ouders bleven jarenlang in onzekerheid over zijn lot. Pas op 30 december 1823 werd een akte van overlijden opgemaakt. Maar dit was niet zijn overlijdensdatum: in Brussel was op 30 juni 1823 een ‘doodattest’ uitgegeven waarin stond dat hij al tien jaar eerder, op 26 januari 1813, als militair in Maagdenburg (Duitsland) was overleden.
Zijn jongere broer Pieter trouwde op 11 januari 1818 in Wognum met Maartje Zijp. Zij was een zus van Aaltje Zijp, die later trouwde met Willem Slijksteeg uit Aartswoud.
De volgende zeven dorpsgenoten behoorden tot het zogeheten Derde Cohort van de Nationale Garde. Hun voornaamste taken waren garnizoensdienst, het bewaken van vestingen en het handhaven van de orde in bezette gebieden of in eigen land. Daarnaast werden zij ook ingezet ter versterking van de veldlegers.
3. Willem Slijksteeg
Willem werd op 11 september 1791 in Aartswoud geboren. Na zijn diensttijd keerde hij terug naar huis bij zijn ouders Reilof Slijksteeg en Fokje Hartog. Op 25 april 1819 trouwde hij in Hoogwoud met Aaltje Zijp. Het echtpaar kreeg drie kinderen, maar Aaltje overleed al in 1827. Willem hertrouwde in 1834 met Antje de Jong, met wie hij nog twee kinderen kreeg.
4. Klaas Munster
Nicolaas (Klaas) Munster werd op 1 augustus 1790 in Spanbroek geboren. Hij diende eerst bij het Derde Cohort en later bij het 123e Regiment Infanterie. Na de oorlog keerde hij terug bij zijn ouders Jan Munster en Barber Kos. Op 23 februari 1822 trouwde Klaas in Venhuizen met Antje Vos. Zij kregen samen acht kinderen. Hij overleed op 24 januari 1861 in Venhuizen, 70 jaar oud.
Van de volgende mannen zijn geen nadere gegevens bekend. Alleen hun namen en geboortegegevens zijn in de registers terug te vinden:
5. Ariaan Buis – zoon van Jan Buijs en Neeltje Vel; geboren op 20 maart 1791 in Aartswoud.
6. Simon Koeten – zoon van Cornelis Koeten en Geertje Klaver; geboren op 19 december 1790 in Aartswoud.
7. Pieter Amels – zoon van Theodorus Amels en Trijntje Groot; geboren op 1 augustus 1790 in Hoogwoud.
8. Pieter Tool – zoon van Dirk Dirkse Tool en Lijsbeth Wouters van den Wildenberg; geboren op 1 oktober 1789 in Hoogwoud.
9. Jan Pieters Kleijn – zoon van Pieter Kleijn en Trijntje Komen; geboren op 1 augustus 1790 in Spanbroek.
Hun verdere levensloop blijft onduidelijk. Maar ook zij maken deel uit van die verloren generatie die in Napoleons legers verdween.
De foto toont een jager te paard van de Keizerlijke Garde (publiek domein - bron: Wikimedia).
(wordt vervolgd)
